Yüzük Kardeşliği Film ve Kitap Farkları

Kitap ve Film Karşılaştırması

Öncelikle yazarın hayatından bahsetmek kitaba yansıyan ancak filme geçmeyen şeyleri anlayabilmek adına yararlı olacaktır.

John Ronald Reuel Tolkien (d. 3 Ocak 1892 - ö. 2 Eylül 1973), İngiliz yazar, şair, filolog ve profesör unvanlı akademisyen. Uzmanlık alanı Anglo-Saxon Dili ve Edebiyatıdır. Hobbit, Yüzüklerin Efendisi ve Silmarillion gibi fantastik kurgu eserleriyle tanınır.

İngiliz sömürgesi olan Güney Afrika'nın Bloemfontein şehrinde doğdu. Ronald'ın babası Arthur Tolkien banka müdürü idi. Birminghamlı olan aile kendilerine yeni bir hayat kurmak amacıyla Güney Afrika'ya yerleşmişti. Fakat iklim yüzünden annesi ve kardeşi ile beraber İngiltere'ye  döndü. 15 Şubat 1896'da Güney Afrika'dan babasının ölüm haberi geldi. Bunun üzerine annesi çocukları alıp küçük bir köy olan Sarehole'a yerleşti. Bu köy Ronald'da derin etkiler bırakacak, ömrünün kısa bir süresini burada geçirmesine rağmen hayallerinde yarattığı Hobbit diyarı Shire ile defalarca Sarehole'u ziyaret edecekti. Ronald, Birmingham'daki King Edward's Okulu'na başlayınca aile bir kez daha taşınmak zorunda kaldı. Ronald yeni taşındıkları Olver Road'a yakın olan St. Philips okuluna verildi. Bir yıl sonra burs kazanınca tekrar King Edward's Okulu'na dönen Ronald birkaç yıl sonra (1904 yılında) da şeker hastalığı yüzünden annesi Mabel'i kaybetti. Bunun üzerine çocuklar teyzeleri Beatrice'in yanına gitti ve Peder Francis Morgan'ın gözetimine verildi. King Edward's Okulu'nda iken Ronald'ın dillere büyük yatkınlığı olduğu ortaya çıktı ve bu dönemde Ronald kendine ait bir dil tasarlamaya başladı. Böylece Elf dillerinin temelleri atıldı. Çocukluktan delikanlılık yıllarına geçerken oturdukları Birmingham kentinde Ronald'ı etkileyen iki büyük yapı vardı. 29 metrelik Perrott's Folly kulesi o yıllara göre olağanüstü büyüklüğü ile Ronald'ın beynine kazınmıştı. 1758 yılında John Perrott tarafından yapılan bu kule tuhaf mimarisi ile "Perrott'un divaneliği" ismini almıştı. Hemen bu kulenin yanında ise bir başka kule vardı. Ve bu iki kule daha sonra yazacağı Yüzüklerin Efendisi için esin kaynağı oldu. Ronald'ın gençlik yıllarına dair bir diğer önemli not ise Gamgee ismi ile o yıllarda tanışmış olmasıdır. Bu yerel pamuk markası Gamgee, Ronald'ı etkilemiş olmalı ki Frodo'nun sadık dostu Sam'e bu soyadını vermiştir. Bu arada I. Dünya Savaşı başladı. Kısa bir süre sonra Tolkien de orduya katıldı ve Fransa cephesinde savaştı. İki yakın dostunu bu savaşta kaybeden Tolkien çok yakınında patlayan bir bomba yüzünden İngiltere'ye geri döndü. Fakat savaş bu genç insan üzerinde unutulmaz etkiler bırakmıştır. Savaş bittiğinde Oxford English Dictionary'de iş bulan Tolkien, savaştan döndükten sonra hayatının büyük bir kısmını Oxford'da geçirdi. 1945 yılında Oxford'da profesör olmasına kadar geçen zaman içerisinde 4 çocuk sahibi oldu. Bu süre içerisinde devasa hayal dünyası Orta Dünya'yı oluşturmaya devam etti. Bir çeviri olan ilk kitabı Sir Gawain and The Green Knight yayınlandı. Entelektüel bir topluluk olan "Inklings"i yakın dostu C.S. Lewis ile kurdu ve 1937 yılında Hobbit'i yayımladı. Roman hem olumlu hem de olumsuz tepkiler aldı. Bazıları, Oxford'da profesör olan Tolkien'den nasıl olup da bir masal kitabı çıktığını soruyordu. Ama olumsuz eleştiriler bir işe yaramadı ve Hobbit kısa zamanda popüler oldu. 29 Kasım 1971'de karısı Edith vefat eder. Tolkien bunun üzerine sadece iki yıl yaşayabilir ve 2 Eylül 1973'te Kraliçe'den krallığın en önemli nişanlarından biri olan Commander of the Order of the British Empire (CBE) unvanını almasından kısa bir süre sonra 81 yaşında İngiltere'nin Bournemouth şehrinde ölür.


Kitap ile film arasındaki farklar

Yüzüklerin Efendisi
Yüzük Kardeşliği

1- Öncelikle filmde Galadriel hanımın ilk sahnedeki konuşmasındaki;

"Üç yüzük varlıkların en arifi en zarifi olan ölümsüz elflere verilmişti,
Yedisi mahir madenciler ve zanaatkarlar olan dağların derinliklerinde yaşayan cücelere,
Dokuz yüzük varlıklar arasında güce en düşkün olan insan ırkına bahşedilmişti.

Bütün ırklara hükmedecek gücü muhafaza ediyordu bu yüzükler.
Lakin hepsi, elfler, insanlar, cüceler hepsi ama hepsi kandırıldı.

Mordor diyarında, hüküm dağının ateslerinde , gizlice dövmüştü karanlıklar efendisi Sauron hükmeden yüzüğü diğerlerine hükmedebilmek için. Bütün zulmünü, kinini ve tüm yaşamlara hakim olma iradesini kattı bu yüzüğe.

Hepsine hükmedecek tek yüzük."

satırları -muhtemelen filmin kitabı okumayan insanlarca da anlaşılabilmesi için- değiştirilmiştir. Orijinali ise;

"Üç yüzük göğün altında yaşayan Elf Kralları'na
Yedisi taştan saraylarında Cüce Hükümdarlar'a
Dokuz yüzük Ölümlü İnsanlar'a, ölecekler ne yazık
Bir yüzük gölgeler içindeki Mordor Diyarı'nda
Kara tahtında oturan Karanlıklar Efendisi'ne
Hepsine hükmedecek Bir Yüzük, hepsini o bulacak
Hepsini bir araya getirip karanlıkta birbirine bağlayacak
Gölgeler içindeki Mordor Diyarı'nda." dır.

2- Filmde Bilbo Baggins, Frodo Baggins'in amcasıdır ancak kitapta Frodo, Bilbo'nun henüz reşit olmuş (hobbitlerde 33 yaş itibari ile reşit olunur) genç kuzenidir.

3- Bilbo filmde biraz sinir bozucu, itici olarak karşımıza çıksa da kitapta hobbit halkı ondan "gayetlen kibar, pek de tatlı bir beyhobbit" olarak bahsetmektedir. Güç yüzüğünü elinde bulundurduğu sahnedeki agresifliği ise kitaptaki ile tamamen uyuşmaktadır.

4- Gandalf filmde baştan aşağı gri giyer. Filmde gri, sivri bir şapkası gri bir atkı ve gri bir cübbe giyer ve sakalının uzunluğu göğsüne kadar gelmektedir. Kitapta ise bunlardan farklı olarak, Gandalf'ın şapkası yine sivri fakat mavidir, gri atkısı biraz daha ön plandadır (filmde dikkat edilmeyen bir ayrıntıdır bu), sakalları dahada uzundur ve özellikle "çalı gibi kaşları" vardır. Aynı zamanda filme nazaran çok çok daha agresif, ağzı bozuk bir karakterdir.

5- Filmde Merry ve Pippin'in yanlışlıkla devasa bir havai fişek ateşlediği ve bu fişeğin ejderha biçimini alarak kalabalığın üstüne yönelip kargaşa çıkardığı görülür. Kitapta ise Merry ve Pippin'in bu işte bir parmağı yoktur, Gandalf bu fişeği Bilbo'nun doğum günü için özel olarak getirmiştir ve fişek sadece bir ejderha değildir. Bilbo ve Gandalf'ın Erebor'daki maceralarının bir hatırasını sembolize eden fişek patladiginda, önce yemyeşil bir dağ belirir sonra bu dağın arkasından kıpkırmızı bir ejderha çıkar ve kalabalığı karıştıracak kadar olmasada dehşet saçar. Ayrıca bu fişekten çıkan ejderha filmdekinin aksine aşırı gerçekçi ve daha büyüktür.

6- Bilbo, Shire'ı terkederken yalnız değildir. Yanında üç tane cüce ile yola çıkar.

7- Merry ile Pippin ( her ne kadar zaten belirtilmesede) kardeş veya akraba değildir. Merry Shire'da bulunan en soylu ailelerden olan Brandybucklara mensuptur ve asıl adı "Meriadoc"tur ancak bunu kimse hatırlamaz . Pippin'in ise asıl adı Peregrin Took'dur, Pippin sadece lakaptır.

8- Gandalf uzun bir süre boyunca Shire'a uğramaz. İlk önce 3 sene sonra 9 sene boyunca olmak üzere Shire'a gelmez. 9 senenin sonunda gelince ise Frodo'ya yüzükten bahseder, tehlikelerini anlatır sonrasında ise bir kez daha Shire'dan uzaklaşır. Toplamda 17 sene sonra ise Frodo'ya yolculuğuna başlamasını söyler.

9- Frodo filmde ve kitapta 50 yaşındadır. Sam Gamgee'nin ona "Bay Frodo" demesinin bir sebebi de budur. Düşülen yanılgı ise filmde Frodo'nun neden bu kadar genç gösterdiğidir. Tek yüzüğü alan insanlar için zaman durur ve yavaşlar, haliyle yaşamları uzar. Örnek olarak Bilbo'nun 111. yaşını kutlaması hobbit halkı için dahi anormaldir. Bir diğer örnek ise filmde gollum olarak karşımıza çıkan yaratığın yaşı kesin olarak bilinmez sadece onunda bir hobbit olduğu bilinmekte yüzlerce senedir yüzüğü taşıdığından zor yaşlanıp, ölmediği bilinmektedir.

10- Merry ve Pippin'in yolculuklarinda Sam ve  Frodo'ya katılması tesadüf değildir, bu önceden ayarlanmıştır. Öncelikle Pippin Sam ve Frodo yola çıkar ve yol üstünde Brandybuckların malikanesine gidip ( oraya gitmeleri dahi birkaç gün alır) orada bir gece geçirirler. Ertesi gün Merry ile beraber yola devam ederler.

11- Brandybuck malikanesinden sonra yaşlı ormana sapan hobbit grubu öfkeli ve yaşayan ağaçlar tarafından defalarca yolundan saptırılıp kaybolurlar tam bir ağaç Merry ve Pippini içine çekerken onları o sırada oradan geçen Tom Bombadil kurtarır. Tom'a  filmde yer verilmemiştir. Tom bir Maia'dır ( çoğulu Maiar). Maiar ilk doğan Elflerden dahi önce yaratılmıştır ve  (Silmarillion okunursa daha açık anlaşılabilir) Musevilik,Yahudilik,Hıristiyanlık ve İslam'daki meleklere karşılık olarak gösterilebilir. Karanlıklar Efendisi Sauron'un da bir maia olduğunu göz önünde bulundurursak gayet önemli bir karakterdir. Tom aynı zamanda Tek Yüzük'ün çekiciliğinden etkilenmez ve onu Frododan ister. Yüzüğü parmağına taktığında ise serideki tüm karakterlerin aksine (Sauron hariç) görünmez hale gelmez. Bu yüzük'ün ve Sauron'un gücünün Tom'un kontrol altına alamayacağını gösterir.

12- Yolculukları o kadar ıssız geçmemektedir. Brandybuck malikanesine varmadan önce yüksek Elflere rastlarlar (Silmarillion'da daha çok bilgi vardır). Elf kafilesinin lideri Gildor'un yüzükten ve Frodo'nun yolculuğundan haberi vardır. Beraber bir gece kamp yaparlar.

13- Tom Bombadil'in evinden ayrıldıktan sonra, hobbitler höyük yaylaları üstünden yollarına devam ederler. Höyüklerden birinin tepesine çıkarlar ve orada aniden üstlerine yorgunluk çöker ve kalıntıların altından çıkan ruhların saldırısına uğrarlar, Frodo morgul bıçağı tarafından yaralanır. O sırada Tom Bombadil'in onlara öğrettiği, eğer başlarına kötü birşey gelirse onu çağırmaya yarayacak sihirli tekerlemeyi söylerler ve Tom Bombadil hobbitleri kurtarir. Bu olay filmde Sıçrayan Midilli hanından çıktıktan sonra Arathorn oğlu Aragorn'un yanında cereyan eder. Ancak bahsettiğim gibi bu olayda kurtarıcı Tom Bombadildir ve bu olay hana gelmeden önce gerçekleşir.

14- Sıçrayan Midilli hanında Frodo yüzük parmağına girince kendini gözden uzak bir yere çekip yüzüğü orada çıkarması gerektiğini anlar. Yanına gelip oturduğu kişi ise son birkac saattir onu izleyen yolgezerdir(Arathorn oğlu Aragorn).

15- Aragorn filmde uzun kara saçlarla gözükür ancak kitapta saçlarının kara ve gür olduğu yazılıdır. Uzun saçlı olarak düşünmemek ayrı bir hava katar.

16- Aragorn ile hobbitler Ayrıkvadi'ye giderken yolda kara süvariler belirir ve morgul bıçağının Frododa açtığı yara kötüleşmiştir. O sırada Glorfindel Frodo'yu atına bindirir ve ata koşmasını emreder Frodo son anda süvarilerden kurtularak Ayrıkvadi sınırına girer. Filmde Glorfindel yoktur ve Frodo'yu kurtarmaya gelen kişi Ayrıkvadi lordunun kızı Arwen'dir. Ayrıca Glorfindel ilk çağdaki güçlü Elf savaşçılarından biridir(Silmarillion'da hakkında daha çok bilgi bulunmaktadır).

17- Boromir filmde kumral saçlı ve uzun boyludur. Kitapta ise kapkara gür saçları vardır ve uzun olmasının yanında iri yarı birisidir. Oldukça yiğittir. Kendine güveni tamdır.

18- Moria'ya (Khazad-dum) gitmek Aragorn ve Gandalf için ikinci plandır. Kitapta filmden farklı olarak kardeşlik, Caradhras dağını aşmaya çalışır ancak Sauron'un gücünün hava durumunu etkilemesi yüzünden oluşan tipi onları yarıyolda geri döndürür.

19- Ünlü olan "Buradan geçemezsin!" sahnesinde bu replik yönetmen Peter Jackson tarafından buradan geçmemelisin anlamına gelen "You shall not pass!" ile değiştirmiştir. İşin garip kısmı ise filmin Türkçe çevirisinde kitaba sadık kalınarak "You cannot pass!" yani "Buradan geçemezsin!" kullanılmıştır.

20- Gandalf'ın ölümünden sonra Lothlorien'e varan grup Galadriel Hanım ile karşılaşır. Filmde Galadriel Hanımın aynasındaki görüntülere -kehanetlere- bakan Frodo dehşete düşer. Aynısı kitapta da geçerli olsa da bu görüntülerin üzerinde çok durulmaz. Galadriel'e yüzüğün teklif edildiği sahneye karşılık ise kitapta Galadriel Hanımın korkunçlaştığı görülmemektedir. Sadece sözleri dehşete düşürücüdür.

21- Boromir ilk kitapta ölmez, ikinci kitabın başında ölür. Yönetmen Peter Jackson ikinci kitabın bu bölümünü ilk filme katmıştır.



Kitap ve Filmin Farklarına Yorum

Öncelikle belirtmeliyim ki Yüzüklerin Efendisi gibi geniş bir evrene sahip olan bu kitabı okumadan önce, bu evrenin yaratılışını, doğasını, sakinlerini ve özünü anlatan Silmarillion isimli kitabı okumuştum. Bu yüzden ki, kitabı okurken filmden ayrı yönlerini bulmanın yanında kitabn içindeki her şeyi anlamam kitabı filmden daha çok beğenmeme sebep oldu. Bunun en net örneği kitapta Frodo'yu kurtaran Glorfindel'dir.

Kitapta bulunup filmde bulunmayan ayrıntıların hepsi beni üzen şeylerdi. Kitapta ismini okuduğum her karakteri, her yeri, her zamanı görmek isterdim. Tabi şu da doğrudur ki filme kitapta olmamasına rağmen eklenen bazı detaylar da oldukça hoş. Bu farkları listelemeye başlarken özellikle tasvirlerden çok malzeme çıkacağını düşünüyordum ki, yazarın -belkide karakter sayısının çokluğundan dolayı- tasvirlere yer vermemesi beni biraz şaşırttı. Öyle ki Frodo'nun bütün kitap boyunca tek bir tasviri dahi bulunmamaktadır. Tasviri yapılmayan ana karakterlere Sam, Merry, Pippin, Gimli ve Legolas (bir sayfada Legolasın saçlarının kahverengi olduğundan bahsedilir, filmde Legolas sarışındır) da dahildir. Yüzüğün iç yüzünde yazan şiiri filmde Galadriel'in ilk sahnede okuması gibi eklentiler bazı karakterlere daha fazla sevgi duymamı sağladı. En garip gelen şey ise, sadece Tom Bombadil'i filmden çıkarınca birbirinin üstüne kayan kitabın bölümlerinin tek bir sahne olarak gösterilmesiydi. Kitap ve filmin birinde bulunup bir diğerinde bulunmayan çok olay vardı ve söz konusu olayların hepsini çok beğenmeme rağmen kitabı daha çok beğendim.